Στο 4ο κεφάλαιο του βιβλίου, ο
Wilson ασχολείται με το 2ο εγκεφαλικό κύκλωμα, το οποίο το ονομάζει “Πρωκτικό, Συναισθηματικό και Εδαφικό Κύκλωμα”. Αυτό το “πατριωτικό” κύκλωμα είναι εμφυτευμένο σε όλα τα σπονδυλωτά και η ηλικία του είναι περίπου 500 με 1000 εκατομμύρια χρόνια. Στον σύγχρονο ανθρώπινο εγκέφαλο τοποθετείται στον
Θάλαμο – το “πίσω μέρος” του εγκεφάλου ή “παλιό εγκέφαλο” και συνδέεται άμεσα με το νευρικό σύστημα και τους μυς.
Οι κύριες “εν-τυπώσεις” αυτού του κυκλώματος αφορούν το περπάτημα, την υπερπήδηση φυσικών εμποδίων και τον πολιτικό χειρισμό και επηρεασμό. Οι μυς που κάνουν τις λειτουργίες αυτές προγραμματίζονται γρήγορα με αντανακλαστικά που μένουν για όλη την υπόλοιπη ζωή.
Εξαρτώμενο πάντα από το περιβάλλον μέσα στο οποίο ανατπύσσεται κάποιος και τα συμβάντα που λαμβάνουν χώρα σε περιόδους ευάλωτης νευρολογικής δομής, το κύκλωμα αυτό θα οργανωθεί και θα αναλάβει είτε έναν δυνατό και κυριαρχικό ρόλο στην αγέλη (ή οικογένεια), είτε έναν αδύναμο και παθητικό ρόλο υποταγής. Η παρατήρηση αυτού του κυκλώματος μπορεί να γίνει εύκολα παρατηρώντας τον καλύτερο φίλο του ανθρώπου, τα σκυλιά. Καθορίζεται πολύ γρήγορα ποιος σκύλος έχει το πάνω χέρι και ποιος έχει τον παθητικό ρόλο.
Αυτό το στάτους της αγέλης ή της φυλής καθορίζεται από προ λεκτικά κέντρα, στη “γλώσσα” των οποίων τα αντανακλαστικά των μυών παίζουν κρίσιμο ρόλο.
Το πιο συνηθισμένο αντανακλαστικό “εξουσίας” στο συναισθηματικό-εδαφικό κύκλωμα είναι η διόγκωση των μυών και το γρύλλισμα. Αυτό το βλέπει κανείς και στα θηλαστικά, αλλά και στα πουλιά, όπως και σε κάποιο εταιρικό συμβούλιο. Το πιο συνηθισμένο αντανακλαστικό “υποταγής” είναι η συρρίκνωση των μυών, το χαμήλωμα του κεφαλιού και η οπισθοχώρηση. Αυτό το βλέπει κανείς στα σκυλιά, τα θηλαστικά και τους απανταχού υπαλλήλους που θέλουν να κρατήσουν τις δουλειές τους.
Αν το πρώτο κύκλωμα (βιο-επιβίωσης) εντυπώνεται κυρίως από τη μητέρα, το δεύτερο (συναισθηματικό-εδαφικό) κύκλωμα εντυπώνεται κυρίως από τον πατέρα – το κοντινότερο
ΑΛΦΑ αρσενικό. Έχει προταθεί, από τον κοινωνιολόγο
Rattray Taylor πως οι κοινωνίες μετακινούνται μεταξύ “Μητρικών” περιόδων, όπου κυριαρχούν μητρικές και στοματικές αξίες, και “Πατριαρχικών” περιόδων, όπου κυριαρχούν πατρικές και πρωκτικές αξίες. Ο πίνακας των χαρακτηριστικών αυτών των περιόδων σύμφωνα με τον
Taylor είναι ο εξής:
ΜΗΤΡΙΑΡΧΙΑ | ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΑ |
| Θετικό απέναναντι στο σεξ | Περιοριστικό απέναντι στο σεξ |
| Ελευθερία για τις γυναίκες | Περιορισμός της ελευθερίας για τις γυναίκες |
| Οι γυναίκες έχουν υψηλό κύρος | Οι γυναίκες έχουν χαμηλό κύρος |
| Η παρθενια δεν εκτιμάται | Η παρθενία εκτιμάται πολύ |
| Ισότητα | Ιεραρχία |
| Προοδευτικότητα | Συντηρητισμός |
| Εμπιστοσύνη προς της έρευνα | Δυσπιστία προς την έρευνα |
| Αυθορμητισμός | Περιοριστική Εσωστρέφεια |
| Υποτίμηση των σεξουαλικών προτιμήσεων | Αναβάθμιση των σεξουαλικών προτιμήσεων |
| Φόβος της αιμομιξίας | Φόβος της ομοφυλοφυλίας |
| Ηδονισμός | Ασκητισμός |
| Μητέρα Θεά | Πατέρας Θεός |
Πέρα από τις κοινωνίες που μετακινούνται ανάμεσα σ'αυτά τα δύο άκρα, το ίδιο κάνουν και οι άνθρωποι ατομικά.
Μιλώντας με όρους προ
ηθολογίας, το συναισθηματικό-εδαφικό κύκλωμα είναι αυτό που συνήθως ονομάζουμε “εγώ”. Το Εγώ είναι απλά η αναγνώριση της θέσης κάποιου στην ιεραρχία της αγέλης. Είναι ένας ρόλος, ένα εγκεφαλικό κύκλωμα που μπερδεύεται και νομίζει πως αποτελεί το σύνολο του Εαυτού. Οι “εγωιστές” συμπεριφέρονται σαν παιδιά, επειδή το Εγώ είναι μια εν-τύπωση που αναπτύσσεται στο νηπιακό στάδιο. Η διαφορά μεταξύ ανθρώπων και ζώων σε αυτά τα δύο πρωταρχικά εγκεφαλικά κυκλώματα είναι σχεδόν μηδενική. Οι πραγματικές διαφορές αρχίζουν να εμφανίζονται όταν μπαίνει στην ιστορία το τρίτο, συμβολικό/σημασιολογικό κύκλωμα.
Τα περισσότερα θηλαστικά μαρκάρουν τις περιοχές τους με περιττώματα, και μερικές φορές πετάνε περιττώματα μεταξύ τους όταν μαλώνουν για εδαφική κυριαρχία. Ένα ανθρώπινο θηλαστικό έγραψε ένα μεγάλο βιβλίο σχετικά με το πώς θα τιμωρούσε τους πολιτικούς του εχθρούς. Τους φαντάστηκε σε τεράστιες τρύπες στο έδαφος, με φλόγες, καπνό και ποτάμια περιττωμάτων. Το όνομά του ήταν Δάντης.
Άλλο ένα ανθρώπινο θηλαστικό έγραψε πως όλα τα βρέφη περνάνε ένα στάδιο όπου το μόνο που τα απασχολεί είναι η βιολογική επιβίωση, δηλαδή το μητρικό στήθος. Ονόμασε το στάδιο αυτό Στοματικό. Στη συνέχεια είπε πως το νήπιο προχωρούσε στο στάδιο αναγνώρισης του Πατέρα (Άλφα αρσενικό), της Εξουσίας του και στις εδαφικές απαιτήσεις. Το χαρακτήρισε Πρωκτικό στάδιο. Το ανθρώπινο αυτό θηλαστικό ονομαζόταν Φρόϋντ. Δεν είναι τυχαίο που οι περισσότερες προσβολές που ανταλλάσουν οι άνθρωποι όταν μαλώνουν έχουν να κάνουν με πρωκτούς και περιττώματα.
Τα θηλαστικά σημδεύουν τις περιοχές τους με περιττώματα, τα άνθρωπινα θηλαστικά σημαδεύουν τις περιοχές τους με περιττώματα μελάνης πάνω σε χαρτί.
Τα παραπάνω αποτελούν μια μικρή σύνοψη
του κεφαλαίου στο βιβλίο, το οποίο είναι πολύ πιο εκτενές και διαφωτιστικό. Τελειώνουμε με την παράθεση των ασκήσεων του κεφαλαίου:
Όποτε γνωρίζετε ένα νεαρό αρσενικό ή θηλυκό, ρωτήστε τον εαυτό σας συνειδητά “Αν καταλήγαμε να παλεύουμε, θα μπορούσα να τον/την κερδίσω;”. Στη συνέχεια προσπαθήστε να διακρίνετε πόση από τη συμπεριφορά σας βασίζεται υποσυνείδητα στην ερώτηση και απάντηση της ερώτησης αυτής μέσω προ-λεκτικής γλώσσας του σώματος.
Γίνετε στουπί στο μεθύσι και χτυπήστε με μανία το τραπέζι φωνάζοντας με δυνατή φωνή πόσο ηλίθιοι είναι όλοι γύρω σας.
Αγοράστε ένα βιβλίο σχετικά με τον διαλογισμό, προπονηθείτε με δύο δεκαπεντάλεπτες συνεδρίες καθημερινά και μετά επισκεφθείτε κάποιον που καταφέρνει πάντα να σας αναστατώνει και να σας κάνει να πέρνετε αμυντική στάση. Δείτε αν ακόμα μπορούν να πατάνε τα κουμπιά σας.
Πηγαίνετε να δείτε τα λιοντάρια σε έναν ζωολογικό κήπο. Μελετήστε τα λιοντάρια ώσπου να νιώσετε ότι κατανοήτε το τούνελ πραγματικότητάς τους.
Νοικιάστε ένα βίντεο με το είδος της κομωδίας που αρέσει στα μικρά παιδιά, όπως το Τρίο Στούτζες, Άμποτ και Κοστέλλο, Χοντρός και Λιγνός κλπ. Παρατηρήστε προσεκτικά και σκεφτείτε που εξυπηρετεί τέτοιου είδους χιούμορ. Αλλά μην ξεχάσετε να γελάσετε κι εσείς.
Περάστε μια Κυριακή βλέποντας ντοκιμανταίρ με ζώα (άμα μπορείτε και επιτρέπετε στον εαυτό σας να καπνίσει χασίς, τότε κάντε το κι αυτό). Μετά πηγαίντε στο γραφείο σας την επόμενη μέρα και παρατηρήστε την ιεραρχία της αγέλης προσεκτικά, σαν επιστήμονας.
