Στο Prometheus Rising, ο Ρόμπερτ Άντον Γουίλσον αναπτύσσει το μοντέλο των 8 εγκεφαλικών κυκλωμάτων του Τίμοθι Λίρι (βλέπε παλαιότερο ποστ του Discordia.gr), εμπλουτισμένο με κάποιες δικές του παραλλαγές και μεταλλάξεις. Στο τέλος του κάθε κεφαλαίου, παραθέτει κάποιες απλές (φαινομενικά) ασκήσεις οι οποίες θα βοηθήσουν τον αναγνώστη να κατανοήσει καλύτερα τα πράγματα που περιγράφονται μέσα στο κεφάλαιο.
Σύμφωνα με τον ίδιο τον θείο Μπομπ, είναι πολύ σημαντικό να κάνει κάποιος τις ασκήσεις, πέρα από να τις διαβάζει, για να αποκτήσει μια άμεση εμπειρία αυτών που προσφέρουν, έστω κι αν θεωρεί πως ξέρει εκ των προτέρων ποια θα είναι τα αποτελέσματα.
Το πρώτο κεφάλαιο, έχει τον τίτλο What the Thinker thinks, the Prover proves (μια ελληνική μετάφραση θα ήταν: Ό,τι σκέφτεται ο Στοχαστής, επαληθεύει ο Επαληθευτής). Ο Στοχαστής (Thinker) και ο Επαληθευτής (Prover) είναι δύο νοητά μέρη του εγκεφάλου που λειτουργούν χωρίς την παρέμβαση (και την συγκατάθεση) του συνειδητού νου, κάτι σαν τις διεργασίες που τρέχει ο υπολογιστής στο παρασκήνιο, χωρίς να είναι ορατές από τον χρήστη. Η λειτουργία τους είναι η εξής:
Ο Στοχαστής (Thinker) μπορεί ουσιαστικά να σκεφτεί οτιδήποτε. Μπορεί να σκεφτεί ότι "...η Γη αιωρείται στις πλάτες από άπειρες χελώνες, ότι η Γη είναι κούφια ή ότι η Γη πλέει στο διάστημα! Η συγκριτική θρησκεία και φιλοσοφία, δείχνουν πως ο Στοχαστής, θεωρεί τον εαυτό τους ως θνητό, ως αθάνατο, ως και τα δύο μαζί θνητό και αθάνατο (η θεωρία την μετενσάρκωσης) ή ακόμα και ως ανύπαρκτο (Βουδισμός). Μπορεί να σκεφτεί τον εαυτό του να ζει σε ένα Χριστιανικό σύμπαν, ένα Μαρξιστικό σύμπαν, ένα επιστημονικό-σχετικιστικό σύμπαν ή και σε ένα Ναζιστικό σύμπαν – μεταξύ πολλών άλλων πιθανοτήτων."
Ο Επαληθευτής (Prover) έχει μια πολύ πιο απλή λειτουργία: Ό,τι σκέφτεται ο Στοχαστής, το επαληθεύει ο Επαληθευτής.
Για παράδειγμα: "Αν ο Στοχαστής πιστεύει πως ο ήλιος γυρίζει σε τροχιά γύρω απ’τη Γη, ο Επαληθευτής θα οργανώσει πειθήνια όλες τις αισθήσεις, ώστε να το δέχονται! Όταν ο Στοχαστής αλλάξει γνώμη και πιστεύει πως η Γη είναι αυτή που γυρίζει γύρω απ’ τον ήλιο, ο Επαληθευτής θα αναδιοργανώσει τις αποδείξεις."
Σαν θεωρία είναι απλή και αρκεί να παρατηρήσετε λίγο τους ανθρώπους γύρω σας για να την δείτε σε πλήρη εφαρμογή. Το επόμενο λογικό βήμα φυσικά (και το πιο δύσκολο) είναι να στρέψετε το μικροσκόπιο στον ίδιο σας (μας) τον εαυτό και να δείτε με έκπληξη πόσο συχνά συμβαίνει το ίδιο και για εμάς τους ίδιους. Είναι πραγματικά απίστευτο το πόσο εύκολα μπορούμε να πείσουμε τον εαυτό μας για τα πιο απίστευτα πράγματα και όχι μόνο αυτό, αλλά και να δημιουργήσουμε τις αποδείξεις που θα επιβεβαιώνουν αυτά μας τα πιστεύω.
Για να παραθέσω ένα απλό παράδειγμα που μου συνέβη:
Έχω μπει στο τρένο και δίπλα μου μπαίνει ένα ζευγάρι με κάτι συρόμενες βαλίτσες. Προφανώς έρχονταν από κάποιο ταξίδι και είχαν βάλει στις βαλίτσες κάποια δοχεία με λάδι τα οποία είχαν ανοίξει, με αποτέλεσμα το λάδι να στάζει από το κάτω μέρος της βαλίτσας και να απλώνεται στο πάτωμα του τρένου. Τους άκουσα να το σχολιάζουν και να αναρωτιούνται τι θα κάνουν και ότι τα ρούχα τους θα έχουν γίνει χάλια κλπ. Κατέβηκαν στην αμέσως επόμενη στάση, αφήνοντας μια λιμνούλα από λάδι στο πάτωμα του βαγονιού. Στην ίδια στάση, και αφού αυτοί είχαν κατέβει, μπαίνει άλλο ένα ζευγάρι και κοιτάζει την λίμνη.
"Τί είναι αυτό;", αναρωτιέται φωναχτά η κοπέλα.
"Ξέρω γω; Κάποιος θα κατούρησε μάλλον", απαντάει ο τύπος.
"Ναι, έτσι φένεται", λέει αυτή.
Πηγαίνουν στις θέσεις που είναι κοντά στην λιμνούλα από λάδι/ούρα και κάθονται κοιτάζοντάς την με αηδία.
Μετά από λίγο λέει αυτός: "Πω πω, πως βρωμάνε"
"Ναι ναι, απαντάει αυτή, πάμε λίγο πιο κάτω γιατί δεν παλεύεται". Και σηκώνονται να πάνε πιο κάτω, κοιτάζοντας με απορημένοι που αντέχω την βρώμα και κάθομαι ακριβώς δίπλα από τα "ούρα"...
Και σταματάω την πολυλογία, γιατί το ποστ αυτό τράβηξε πολύ, συνεχίζω με τις ασκήσεις, μεταφρασμένες από το βιβλίο:
"Για να εξερευνήσετε τον Στοχαστή και τον Επαληθευτή, δοκιμάστε τα ακόλουθα:
- Οραματίσου έντονα ένα κέρμα (ας πούμε 20 λεπτά), και φαντάσου έντονα πως θα βρεις το κέρμα κάτω στο δρόμο. Στη συνέχεια, ψάξε για το κέρμα κάθε φορά που πας μια βόλτα, ενώ στο μεταξύ συνέχισε να το οραματίζεσαι. Δες πόσο καιρό θα σου πάρει ώσπου να βρεις το κέρμα.
- Εξήγησε το παραπάνω πείραμα, με την υπόθεση της «επιλεκτικής προσοχής» - δηλαδή, πως υπάρχουν πολλά κέρματα παντού, και ήταν αναμενόμενο να βρεις κάποιο εφόσον το έψαχνες συνέχεια. Ψάξε και για δεύτερο κέρμα.
- Εξήγησε το πείραμα με την εναλλακτική μυστικιστική υπόθεση πως «το μυαλό ελέγχει τα πάντα». Πίστεψε πως εσύ έκανες το κέρμα να υλοποιηθεί στο σύμπαν, θέλοντάς το. Ψάξε και για δεύτερο κέρμα.
- Σύγκρινε το χρόνο που χρειάστηκες ώσπου να βρεις το δεύτερο κέρμα χρησιμοποιώντας την πρώτη υπόθεση (προσοχή), με τον χρόνο που χρειάστηκες χρησιμοποιώντας την δεύτερη υπόθεση (πνεύμα υπεράνω ύλης).
- Δημιούργησε παρόμοια πειράματα μέσω της δικής σου εφευρετικότητας, και κάθε φορά συνέκρινε τις δύο θεωρίες –«επιλεκτική προσοχή» (σύμπτωση) και πως «το μυαλό ελέγχει τα πάντα» (ψυχοκίνηση).
- Απέφυγε να καταλήξεις σε πρώιμα συμπεράσματα. Αφού περάσει ένας μήνας, ξαναδιάβασε το κεφάλαιο, ξανασκέψου το, μα πάλι ανέβαλε να καταλήξεις σε κάποιο δογματικό συμπέρασμα. Πίστεψε πως είναι πιθανό να μη γνωρίζεις ακόμα τα πάντα και πως μπορεί να έχεις να μάθεις ακόμα πράγματα.
- Πείσε τον εαυτό σου (αν δεν είσαι ήδη πεπεισμένος) πως είσαι άσχημος, αντιπαθής και βαρετός. Πήγαινε σε ένα πάρτι με αυτή την ψυχολογία. Παρατήρησε πως σου συμπεριφέρονται οι άλλοι.
- Πείσε τον εαυτό σου (αν δεν είσαι ήδη πεπεισμένος) πως είσαι όμορφος, ακαταμάχητος και πνευματώδης. Πήγαινε σε ένα πάρτι με αυτή την ψυχολογία. Παρατήρησε πως σου συμπεριφέρονται οι άλλοι.
- Αυτή είναι η δυσκολότερη από όλες τις ασκήσεις και χωρίζεται σε δύο μέρη.Πρώτον, παρατήρησε προσεκτικά και όσο το δυνατόν αντικειμενικά, δύο κοντινούς φίλους σου και δυο σχετικά πιο άγνωστους. Προσπάθησε να καταλάβεις τι σκέφτονται οι Στοχαστές τους και πως οι Επαληθευτές τους το αποδεικνύουν μεθοδικά. Δεύτερον, εφάρμοσε την ίδια άσκηση στον εαυτό σου.
- Πίστεψε πως είναι δυνατό να αιωρηθείς από το έδαφος και να πετάξεις απλώς και μόνο επειδή το θέλεις. Παρατήρησε τι θα συμβεί. Εάν αυτή η άσκηση αποβεί τόσο απογοητευτική για σένα όσο και για μένα, δοκίμασε την άσκηση #11, που δεν απογοητεύει ποτέ.
- Πίστεψε πως μπορείς να ξεπεράσεις όλες τις μέχρι τώρα φιλοδοξίες και ελπίδες σου σε όλους τους τομείς της ζωής σου.
Αν θεωρείς πως έμαθες το μάθημα που προσφέρουν αυτές οι ασκήσεις σε διάστημα λιγότερο των έξι μηνών, τότε δεν ασχολήθηκες πραγματικά μαζί τους. Με πραγματική δουλειά, σε έξι μήνες θα πρέπει μόλις να αρχίζεις να καταλαβαίνεις πόσο λίγα ξέρεις για τα πάντα."
Αυτό το έργο χορηγείται με άδεια Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Ελλάδα.
